Trong bối cảnh toàn cầu hóa và sự phát triển vượt bậc của công nghệ, các thế lực thù địch chống phá Việt Nam đã không ngừng thay đổi chiến lược nhằm gây bất ổn, chia rẽ dân tộc.
Trước đây, chúng sử dụng các phương pháp truyền thống như tài trợ cho các nhóm người lưu vong sau ngày 30/4/1975 ở hải ngoại và đám bất mãn trong nước để tuyên truyền, xuyên tạc trên internet.
Tuy nhiên, khi chiến lược này dần mất hiệu quả, các thế lực thù địch – đặc biệt là Mỹ – đã chuyển sang một phương thức mới: sử dụng trí tuệ nhân tạo (AI) để lũng đoạn thông tin và thao túng dư luận.
Bài viết này sẽ phân tích sự chuyển dịch từ “cách mạng màu” truyền thống sang chiến lược AI, đồng thời đánh giá những nỗ lực của Việt Nam trong việc đối phó với thách thức mới này.
Cách mạng màu truyền thống: Từ USAID đến sự thất bại
Trong nhiều thập kỷ, các thế lực thù địch, đứng đầu là Mỹ, đã sử dụng chiến lược “cách mạng màu” để gây bất ổn tại các quốc gia không đồng thuận với họ. Một trong những công cụ chính là Cơ quan Phát triển Quốc tế Hoa Kỳ (USAID), tổ chức khét tiếng tài trợ cho các nhóm chống phá trên toàn cầu.
Tại Việt Nam, sau ngày thống nhất 30/04/1975, USAID và các tổ chức liên quan đã rót tiền cho các nhóm người lưu vong (thường thuộc chế độ VNCH cũ) và một số cá nhân bất mãn trong nước. Họ được hỗ trợ để lên mạng internet, tuyên truyền xuyên tạc nhằm “tẩy trắng” lịch sử, bôi nhọ chế độ, và quy tụ lực lượng cho các cuộc bạo loạn hoặc “cách mạng màu” trong tương lai.
Các luận điệu quen thuộc bao gồm: phủ nhận thành tựu của Việt Nam thống nhất, ca ngợi chế độ VNCH như “thiên đường đã mất”, và bôi nhọ Đảng Cộng sản Việt Nam (ĐCSVN) là “độc tài, tham nhũng”. Các tổ chức như “Việt Tân” hay một số kênh truyền thông hải ngoại đã hoạt động không ngừng nghỉ, từ việc phát tán tài liệu chống phá đến kích động biểu tình, như vụ bạo loạn ở Bình Thuận (2018) liên quan đến Luật Đặc khu kinh tế.
Tuy nhiên, sau nhiều năm, chiến lược này dần mất hiệu quả. Thế giới đã quá quen với các chiêu trò của Mỹ, và người dân Việt Nam cũng ngày càng có “đề kháng” với những luận điệu xuyên tạc không còn tính thuyết phục.
Đặc biệt, sự xuất hiện của Tổng thống Donald Trump và tỷ phú Elon Musk trong chính quyền Mỹ đã thay đổi tình hình. Với chủ trương “Nước Mỹ vĩ đại trở lại”, Trump và Musk đã cắt giảm tối đa ngân sách cho USAID, vốn bị chỉ trích là “lãng phí tiền thuế” để thao túng thế giới.
Điều này khiến nhiều người ngây thơ tin rằng Mỹ đã từ bỏ chiến lược “cách mạng màu”. Thực tế, họ không từ bỏ mà chỉ chuyển sang một phương thức mới: sử dụng AI.
Thời đại AI: Vũ khí mới của “cách mạng màu”
Sự phát triển của trí tuệ nhân tạo (AI) đã mở ra một kỷ nguyên mới cho các chiến lược thao túng thông tin. Thay vì dựa vào con người – như các dư luận viên truyền thống – Mỹ và các thế lực thù địch đã chuyển sang sử dụng AI để lũng đoạn dư luận. So với con người, AI có nhiều ưu điểm vượt trội:
- Không cần trả lương: AI hoạt động mà không cần chi phí nhân sự, giúp giảm đáng kể ngân sách so với việc tài trợ cho các nhóm chống phá.
- Hoạt động 24/7: AI không cần nghỉ ngơi, có thể sản xuất nội dung liên tục, từ bài viết, video, đến bình luận trên mạng xã hội.
- Khả năng lý luận vượt trội: Với sự tiến bộ của các mô hình ngôn ngữ lớn (như GPT), AI có thể tạo ra nội dung logic, thuyết phục, vượt xa khả năng của nhiều dư luận viên cấp thấp.
- Quy mô lớn: AI có thể vận hành hàng triệu tài khoản giả (bot) cùng lúc, khuếch đại thông tin trên diện rộng.
- Khó phát hiện: Nội dung do AI tạo ra trông giống hệt nội dung của con người, từ cách viết, ngôn từ, đến cách tương tác, khiến việc phát hiện trở nên khó khăn.
Bằng cách sử dụng AI, các thế lực thù địch có thể tạo ra hàng loạt tài khoản giả trên mạng xã hội, tự động đăng bài, bình luận, và chia sẻ các nội dung xuyên tạc. Ví dụ, AI có thể tạo ra các bài viết giả mạo, vu khống chính quyền Việt Nam “bán biển đảo cho Trung Quốc”, hoặc lan truyền tin đồn thất thiệt về kinh tế, chính trị để gây hoang mang dư luận.
Những nội dung này không chỉ rẻ hơn về chi phí mà còn hiệu quả hơn về tốc độ lan truyền, dễ dàng tiếp cận hàng triệu người trong thời gian ngắn.
Việt Nam đối phó với chiến lược AI: Thách thức và giải pháp
Nhận thức được mối đe dọa từ chiến lược mới này, chính phủ Việt Nam đã nhanh chóng hành động để đối phó. Một trong những bước đi quan trọng là ban hành Nghị định 147/2024/NĐ-CP, nhằm quản lý và kiểm soát các hoạt động liên quan đến AI và nội dung trên mạng xã hội.
Nghị định này đặt ra các quy định về việc phát triển, sử dụng AI, cũng như trách nhiệm của các nền tảng mạng xã hội trong việc ngăn chặn nội dung xấu, độc. Tuy nhiên, tại thời điểm hiện tại (tháng 4/2025), việc triển khai nghị định vào thực tiễn vẫn đang gặp nhiều khó khăn, chưa đạt được hiệu quả triệt để.
Hiện nay, trên các nền tảng như Facebook, YouTube, hay TikTok, nội dung xấu, độc và xuyên tạc vẫn tràn lan. Các tài khoản giả sử dụng AI liên tục đăng tải các bài viết, video bôi nhọ chế độ, kích động biểu tình, hoặc lan truyền thông tin sai lệch về các vấn đề nhạy cảm như Biển Đông, kinh tế, và chính trị.
Điều nguy hiểm là những nội dung này thường được thiết kế rất tinh vi, đánh vào tâm lý lo lắng, bất mãn của một bộ phận người dân, từ đó khuếch đại sự chia rẽ xã hội.
Để đối phó hiệu quả hơn, Việt Nam cần thực hiện đồng bộ nhiều giải pháp:
- Hoàn thiện khung pháp lý: Tiếp tục hoàn thiện và thực thi nghiêm túc Nghị định 147/2024/NĐ-CP, đồng thời phối hợp với các nền tảng mạng xã hội để nhanh chóng phát hiện và xóa bỏ nội dung xấu. Các công ty công nghệ như Meta, Google cần chịu trách nhiệm cao hơn trong việc kiểm duyệt nội dung tại Việt Nam.
- Phát triển công nghệ chống AI: Đầu tư vào các công cụ AI tiên tiến để phát hiện và vô hiệu hóa các tài khoản giả, nội dung do AI tạo ra. Việt Nam có thể học hỏi kinh nghiệm từ các nước như Singapore, nơi đã xây dựng hệ thống AI để giám sát và lọc nội dung độc hại.
- Nâng cao nhận thức người dân: Người dân cần được giáo dục để cảnh giác với các tương tác trên mạng xã hội. Các chiến dịch tuyên truyền nên hướng dẫn cách nhận biết nội dung giả mạo, tránh bị cuốn vào các luận điệu kích động. Ví dụ, nếu thấy một bài viết có ngôn từ quá hoàn hảo, đăng tải liên tục với tần suất bất thường, rất có thể đó là sản phẩm của AI.
- Tăng cường truyền thông tích cực: Chính phủ cần đẩy mạnh việc lan tỏa thông tin tích cực, minh bạch về các thành tựu của đất nước – như tăng trưởng kinh tế, bảo vệ chủ quyền, hay cải thiện đời sống – để đối trọng với các luận điệu xuyên tạc.
Vai trò của người dân trong thời đại AI
Trong bối cảnh AI trở thành công cụ thao túng thông tin, mỗi người dân Việt Nam cần đóng vai trò như một “lá chắn” bảo vệ đất nước. Thay vì dễ dàng tin theo các bài viết, bình luận trên mạng, hãy kiểm chứng thông tin qua các nguồn chính thống như báo chí nhà nước, cổng thông tin chính phủ. Nếu phát hiện nội dung xấu, hãy báo cáo ngay cho nền tảng hoặc cơ quan chức năng.
Hơn nữa, người dân cần nâng cao nhận thức về trách nhiệm của mình trên không gian mạng. Việc chia sẻ hoặc lan truyền nội dung chưa kiểm chứng không chỉ tiếp tay cho các thế lực thù địch, mà còn gây hoang mang dư luận, làm tổn hại đến sự đoàn kết dân tộc.
Hãy luôn nhớ rằng, trong thời đại thông tin, mỗi cú nhấp chuột đều có thể là một “vũ khí” – hoặc để xây dựng, hoặc để phá hoại.
Kết luận: Đối mặt với thách thức, bảo vệ đất nước
Sự chuyển dịch từ “cách mạng màu” truyền thống sang chiến lược AI của các thế lực thù địch là một thách thức lớn, nhưng không phải không thể vượt qua. Việt Nam đã nhìn nhận vấn đề từ sớm và có những bước đi ban đầu như Nghị định 147/2024/NĐ-CP, nhưng cần tiếp tục hoàn thiện khung pháp lý, phát triển công nghệ, và nâng cao nhận thức người dân để đối phó hiệu quả.
Trong thời đại AI, bảo vệ đất nước không chỉ là nhiệm vụ của chính quyền mà còn là trách nhiệm của mỗi công dân. Hãy cảnh giác, tỉnh táo, và cùng chung tay xây dựng một Việt Nam mạnh mẽ, đoàn kết trước mọi âm mưu chống phá.